Trillingen

Wat zijn trillingen?

Bij blootstelling aan trillingen moet onderscheid gemaakt worden tussen lichaamstrillingen en hand-armtrillingen.

Mechanische trillingen en schokken zijn schadelijk voor mensen die er bij herhaling aan worden blootgesteld. Dat schadelijke effect kan zelfs blijvend van aard zijn.

Aandoeningen door trillingen en schokken zijn al meer dan honderd jaar bekend. 

Wat zijn de gevolgen?

Trillingen in de handen zorgen voor een vaatvernauwing waardoor een slechte doorbloeding ontstaat. Hierdoor wordt te weinig zuurstof toegevoerd en worden de afvalstoffen slecht afgevoerd. Handarmtrillingen kunnen ook zenuwbanen in de schouder-arm regio beschadigen. Lichaamstrillingen hebben nadelig effect op de tussenwervelschijven.

Relevante branches en beroepen

In nagenoeg alle branches kan sprake zijn van schadelijke trillingen.

Werknemers in onder andere de branches bouwnijverheid, industrie, landbouw & visserij, defensie en vervoer staan zowel bloot aan schadelijke lichaamstrillingen als aan hand-armtrillingen. 

Ook werknemers in de betonwaren-, kunststof- en rubberindustrie staan bloot aan trillingen. Bedieningsplatforms van menginstallaties, persen, breekmolens en handgereedschap kunnen schadelijk trillen, met overmatige slijtage voor machine en mens tot gevolg.

Daarnaast kunnen ook voertuigen en handgereedschappen trillingen en schokken overdragen.

Inventarisatie en evaluatie

Arbowet artikel 5 verplicht werkgevers een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit te voeren. Hierin zijn de gevaren van een bedrijf (beroep, handeling) beschreven en wordt het gevaar dat trillingen kan veroorzaken, geëvalueerd.

In het kader van de RI&E moeten de niveaus van mechanische trillingen waaraan werknemers worden blootgesteld, beoordeeld en zo nodig gemeten worden. 

Gericht preventief medisch onderzoek is niet voorhanden. 

Wetgeving

Relevante wetgeving is te vinden in de Arbowet (artikel 5), het Arbobesluit (hoofdstuk 6 en afdeling 3a) en de Arbobeleidsregels (artikel 1.42).

Daarnaast zijn van toepassing:

• Warenwetbesluit machines
• Europese regelgeving

Beleid

Beleid met betrekking tot trillingen wordt geformuleerd in Arbocatalogi (vooralsnog alleen in de agrarische sector), Cao-afspraken (onder de fysieke belasting), Branche-afspraken (bijvoorbeeld in de bouw) en via Standaardisatie en Normalisatie (in het dossier is een lijst met de belangrijkste NEN-normen opgenomen).

Beheersmaatregelen

Om blootstelling aan trillingen zo veel mogelijk te reduceren zal een aanpak volgens de zogenaamde arbeidshygiënische strategie moeten worden uitgevoerd.

Dat betekent:

• risico’s bij de bron bestrijden
• organisatorische maatregelen treffen
• technische maatregelen treffen
• persoonlijke beschermingsmiddelen toepassen.

Medisch onderzoek

De diagnose van trillingsgebonden aandoeningen moet gesteld worden aan de hand van het klinisch beeld. De arbeidsanamnese is van belang om de hoogte en duur van de blootstelling in te schatten. Bijzondere categorieën werknemers in relatie tot trillingen en schokken zijn jongeren, personen met rugklachten en vrouwen. Bij vrouwen is dan vooral de periode van zwangerschap risicovoller dan gewoonlijk. Voor jongeren geldt dat opgelopen schade in de jeugd een arbeidsleven lang gevolgen heeft. 

Gericht preventief medisch onderzoek is niet voorhanden. 

Rechten en plichten

Het dossier biedt een overzicht van de rechten en plichten van zowel werknemers als werkgevers.